SinemaDem

EN İYİ 10 HAPİSHANE FİLMİ

 

10. DAS EXPERIMENT / DENEY  (Almanya - 2001)

Yönetmen : Oliver Hirschbiegel                Oyuncular : M.Bleibtreu

Film, 1971’deki ABD’de gerçek bir psikoloji deneyinde yaşananlar olaylardan uyarlanmıştır. Bir araştırma laboratuvarı her yönüyle hapishaneye benzetilir ve 20 kişi psikolojik bir deneyde 2 haftalığına mahkum ve gardiyanlar rolü oynamak üzere işe alınır.

Her yere kameralar yerleştirilir. Amaç, davranışlarını gözlemlemektir. Mahkumlardan bildirilen bazı temel kurallara uymaları; gardiyanlardan da fiziksel şiddet kullanmadan disiplini sağlanmaları istenir. Ancak, insan doğası gereği çatışmalar çıkacak ve gardiyanlar şiddeti hızla tırmandıracaktır.

 

9. CELDA 211 / HÜCRE 211  (İspanya - 1994)

Yönetmen : Daniel Monzon       Oyuncular : L.Tosar, A.Ammann

Uzun zamandır işsiz olan Juan bir hapishanede gardiyanlık işi bulunca, işe bağlılığını göstermek için haber vermeden 1 gün önce işe gider. Sivil kıyafetle mahkumların bölümüne geçtiği sırada isyan çıkar ve Juan isyanın ortasında kalakalır.

Bundan sonra olaylar hızla kötüleşmeye başlarken Juan hayatta kalabilmek için bir mahkum gibi davranması gerektiğini kavrar. İsyanın başı Badass ile arkadaşlık kurar ve isyanın sözcülüğüne kadar yükselir. Olaylar isyancı mahkumların 3 BASK militanını rehin almasıyla politik ve ulusal yönden de iyice karmaşıklaşmaya başlayacaktır.

 

8. GREEN MILE / YEŞİL YOL  (ABD - 1999)

Yönetmen : Frank Darabont          Oyuncular : T.Hanks, M.C.Duncan, D.Morse, J.Cromwell, S.Rockwell

Yazar Stephen King – Yönetmen Frank Darabont işbirliğinin çok iyi sonuç veren bir örneği daha. 1930’larda geçen bir Hz. İsa alegorisini dev boyutlardaki oyuncu Michael Clarke Duncan (John Coffey) aracılığı ile anlatan fantastik bir hikaye. Tom Hanks’in yönettiği idama mahkum suçlulardan sorumlu gardiyanların öyküsü anlatılıyor.

 

7. COOL HAND LUKE / PARMAKLIKLAR ARDINDA  (ABD - 1967)

Yönetmen : Stuart Rosenberg                   Oyuncular : P.Newman, G.Kennedy

Paul Newman, aslında küçük bir suçtan içeri düşüp;  hapisten kaçmayı adet haline getirdiği için cezası gitgide uzayan “cool” mahkum Luke’u canlandırıyor. Filmi, ünlü 1 saatte 50 kaynamış yumurta yeme sahnesi ile de hatırlayabilirsiniz. Luke’un başlarda mahkum arkadaşlarının da o’nu ikonlaştırmasına yol açan otoriteye karşı başkaldırışının sistemli baskı ile giderek kırılmasının; bu asi ruhun tamamen yitip yitmeyeceğinin cevabını film müthiş bir finalle veriyor.

 

6. THE BRIDGE ON THE RIVER KWAI / KWAI KÖPRÜSÜ  (ABD - 1957)

Yönetmen : David Lean                                Oyuncular : A.Guinness, W.Holden, S.Hayakawa

2. Dünya Savaşı’nda Japon işgali altındaki Vietnam’daki bir esir kampında İngiliz esirler (Japonlar sağlam yapamadıkları için) Kwai nehrinin üzerine bir köprü yaparak Japon ordusunun ikmalini kolaylaştırmaya zorlanırlar.

Başta buna direndiği için komutan Saito’nun (S.Hayakawa ) işkencelerine maruz kalan Albay Nicholson (Alec Guinness), bir süre sonra köprü yapımının subay ve askerleri için de moral olacağını; onlardan daha iyi bir köprü yaparak da Japonların moralini bozacağını düşünerek bunu kabul eder.

 

5. LA GRANDE ILLUSION / HARP ESİRLERİ  (Fransa - 1937)

Yönetmen : Jean Renoir                                             Oyuncular : J.Gabin, P.Fresnay, E.VonStronheim

Listemizin en eski filmi ünlü Fransız yönetmen Jean Renoir’ın şiirsel gerçekçilik akımının başyapıtı olan “La Grande Illusion” (Büyük Aldanış) I. Dünya savaşında Almanlara esir düşen iki Fransız havacısının kaçış öyküsünü anlatır.

Aslında burada anlatılan esirlerin nasıl firar ettiğinden çok sınıfsal ayrımların bazen nasıl ulusal ayrımların bile önüne geçtiğidir. Fransız subaylardan soylu olanı yine bir soylu olan Alman Komutan ile kendi arkadaşlarından daha yakın bir ilişki kurabilmiştir. Büyük Aldanış, hiç eskimeyen mesajıyla 80 küsur yıl sonra bile en güçlü savaş karşıtı klasiklerden biri olarak dimdik ayakta kalmıştır.

 

4. THE SHAWSHANK REDEMPTION / ESARETİN BEDELİ  (ABD - 1994)

Yönetmen : Frank Darabont                      Oyuncular : T.Robbins, M.Freeman, B.Gunton

Stephen King’in bir uzun öyküsü olan “Rita Hayworth ve Shawshank Kefareti”nden uyarlanan film vizyonda iken pek ilgi görmedi ama zaman içinde tüm dünyada en sevilen film oldu (Yıllardır IMDb’nin en beğenilen filmler listesinin 1 numarası). Bunda dostluğun en güzel örneklerinden birini veren Tim Robbins - Morgan Freeman’in müthiş oyunculuklarının yanı sıra, hepimizin çok sevdiği bir mazlumun intikamı teması da yatmaktadır. Defalarca sıkılmadan kendini seyrettiren bir modern başyapıt.

 

3. PAPILLON / KELEBEK  (ABD - 1973)

Yönetmen : Franklin J.Schaffner                                              Oyuncular : S.McQueen, D.Hoffman

Henri Charriere’in çok satan otobiyografik romanından uyarlanan film haksız yere Fransız adalet sisteminin kurbanı olarak Güney Amerika’daki Bir Fransız sömürgesine gönderilen Papillon’un  (Kelebek) yıllara yayılan esaretini anlatıyor. Steve McQueen belki de kariyerinin en iyi oyununu verirken, o’na kalpazan Dega rolünde muhteşem bir kompozisyon çizen Dustin Hoffman eşlik ediyor. Film, defalarca kaçma teşebbüsünde bulunan ve her seferinde yakalanıp, cezası uzayan Kelebek’in hikayesini unutulmaz bir gerçeklikle sunuyor.

 

2. KET FELIDO A POKOLBAN / CEHENNEMDE İKİ DEVRE  (Macaristan - 1963)

Yönetmen : Zoltan Fabri                              Oyuncular : I.Sinkovitz, D.Garas

Yarım asırdan eski siyah-beyaz bir başyapıt olduğu ve Hollywood eseri olmadığı için listemizde bulunması en zor film “Cehennemde İki Devre”dir. Macar yönetmen Zoltan Fabri, Ukrayna’da geçen gerçek bir olayı Macaristan’a taşımış. Hitler’in doğum günü şerefine Naziler esir tuttukları Macarlarla bir maç tertiplerler. Macar takımının en önemli oyuncusu da 2. Dünya savaşından önce Milli takım oyuncusu olan Onodi’dir.

Takımı için düzgün yemek ve antrenman yapma imkanı karşılığında takımın kaptanlığını ve antrenörlüğünü kabul eden Onodi, yine de arkadaşları ile fırsatını bulduğunda firar ederler. Ancak, yakalanıp yine de maça çıkmaya zorlanırlar. Gerisi tarihin epik bir sayfasının kusursuz aktarımı.

 

1. THE GREAT ESCAPE / BÜYÜK FİRAR  (ABD - 1963)

Yönetmen : John Sturges           

Oyuncular : S.McQueen, J.Garner, R.Attenborough, C.Bronson, J.Coburn, D.Pleasance

 

Hapishaneden kaçış filmlerinin hiç eskimeyen zirvesi. John Sturges & Steve McQueen’in  “Muhteşem Yedili”den sonraki ikinci çok başarılı ortaklığı. Steve McQueen için yazılan ve cuk oturmuş lakabıyla Hilts “The Cooler King” rolü hariç gerçek yaşamdan alınmış bir 2. Dünya Savaşı Nazi kampından kaçış hikayesi.

Daha önce çeşitli kamplardan kaçmayı adet haline getirmiş birkaç Amerikalı ve çoğu İngiliz savaş esirini Nazilerin “kaçılamaz” diye övündükleri bir kampta toplarlar. Ancak, İngiliz subaylar cesur bir kararla 250 kişinin birlikte kaçacağı bir planı başlatırlar. Mizah ve aksiyonun dengeli bir biçimde verildiği, heyecanın hiç dinmediği bir unutulmaz bir klasik.

 

SineMadem iyi seyirler diler.

EN İYİ SALGIN FİLMLERİ  (Korku)

 

 

 

6. DAWN OF THE DEAD - ÖLÜLERİN ŞAFAĞI – ABD - 2004

 

Bu listede iki filmi bulunan üstad George A. Romero’nun 1978 tarihli bir bu kadar başarılı filminin yeniden çevrimi.

Daha sonra Marvel’in favori yönetmenlerinden olacak olan (Guardians of the Galaxy) James Gunn’ın senarist ve DCEU’nun baş yönetmeni olacak olan Zack Snyder’ın da yönetmeni olduğu film, korkutucu olduğu kadar da düşündürücü bir zombi filmi.

 

 

5. THE CRAZIES - ÇILGINLAR – ABD - 1973

 

Militarizm eleştirisi azaltılmış ama kötü olmayan bir yeniden çevrim filmi de olan bir George A. Romero klasiği. Ordunun gizlice deney yaptığı bir kasabada olanlar.

Kapitalizmin en etkili silahlarından olan militarizmin insanlık için ne kadar tehlikeli bir kavram olduğunu korkutucu bir anlatımla vermeyi başarıyor film.

 

 

4. [REC] – İSPANYA – 2007

 

Tüm zamanların en iyi “found footage” filmlerinden biri. Tüm filmin tek bir binada geçmesi de etkisini artırıyor. Üç devam filmi, iki de ABD yeniden yapımı çevrildi ama hala en iyisi bu.

Dur duraksız bir korku festivali olan filmin çok çarpıcı bir finali var. Avrupa’dan çıkmış en iyi korku filmlerinden.

 

 

3. 28 DAYS LATER – 28 GÜN SONRA - İNGİLTERE - 2002

 

Danny Boyle ustanın korku janrındaki tek filmi. İyi düşünülmüş, tıkır tıkır işleyen; zeki ve eleştirel yönü neredeyse korkutucu yönüne ağır basan bir modern zombi klasiği. Hızlı hareket eden zombi filmlerinin öncülerinden.

21. Yüzyılın başında bir virüsle yanıp kavrulan İngiltere’yi son derece gerçekçi bir şekilde aktarmış.

 

 

2. NIGHT OF THE LIVING DEAD – YAŞAYAN ÖLÜLERİN GECESİ - ABD - 1968

 

Modern zamanların zombi filmlerinin öncüsü, her yönüyle devrimci bir film. Dünyayı 68 olaylarının, ABD’yi de ırkçı baskılara karşı halk protestolarının sardığı bir dönemde filmin başkahramanını siyahi yapmak o dönem için çok cesurca bir hamleydi.

Düşük bütçeli siyah beyaz bir yapım olması günümüz izleyicilerine hitap etmeyebilir ama zamanın eskitemediği bir klasik. 40 yıla yaydığı 6 filmlik (ancak ilk 4’ünü tavsiye edebileceğim)  bir seriye dönüştürdü yönetmen sonra bu filmi.

 

 

1. TRAIN TO BUSAN – ZOMBİ EKSPRESİ - G.KORE - 2016

 

G.Kore’de hızla yayılan bir virüsün zombileştirdiği insanlardan kaçma çabası içindeki bir baba kızın Seul – Busan treninde zombilere ve daha da ilginci insanlara karşı verdikleri hayatta kalma savaşı.

Bir zombi filminden çok daha fazlası. Korku, aksiyon ve dramatizasyon açısından dört dörtlük bir film. 2020’de pek o kadar da başarılı olmayan bir devam filmi de çevirdi aynı yönetmen.